Verbindend en assertief communiceren
‘Elke vorm van geweld is een tragische uiting van onze onvervulde behoeften’, is een uitspraak van Marshall Rosenberg, grondlegger van de persoonsgerichte benadering. Het boek ‘Geweldloze communicatie’ van Nathalie Archard richt zich op de praktische toepasbaarheid van Rosenbergs methode.
De laatste tijd ontvangen wij bij ons trainingsbureau regelmatig de vraag of wij trainingen kunnen aanbieden die gaan over de sfeer op de groep, communicatietrainingen, coachend en ondersteunend leiderschap en aanvragen gericht op ‘onderlinge verhoudingen’. Ook horen wij van pedagogisch medewerkers dat de werkdruk als hoog wordt ervaren, waardoor er soms spanningen in het team kunnen ontstaan. Als trainer zet ik dan graag het model van ‘geweldloze communicatie’ in. Dit boek gaf mij de mogelijkheid om mij opnieuw te verdiepen in de materie. Ik neem jullie graag mee.
Vruchtbaar dialoog
De auteur opent met het ‘waarom’ van dit boek. Dit is gebaseerd op de eigen ervaringen van Nathalie Archard. Als directrice van een grote organisatie en verantwoordelijke voor de communicatie bij Greenpeace, stelde zij dat ze in haar werkend leven gedreven werd door woede en verontwaardiging en confrontatie niet schuwde.
Maar Archard zag door de jaren heen dat haar uitingen gelijk stonden aan koppig vasthouden aan je eigen mening, waardoor elke vorm van dialoog uitgesloten is. Vastbesloten te onderzoeken hoe dialoog wél vruchtbaar kan zijn, kwam ze onder andere in aanraking met Marshall Rosenberg.
Het proces van geweldloze communicatie is ontwikkeld door Marshall Rosenberg, een Noord-Amerikaanse psycholoog en grondlegger van de persoonsgerichte benadering. Volgens Rosenberg bevordert geweldloze communicatie ‘de taal en interacties die ons vermogen versterken om
te geven met welwillendheid en anderen inspireren hetzelfde te doen’. Het doel is niet om de anderen en hun gedrag te veranderen om te krijgen wat wíj willen. Ze is bedoeld om op basis van oprechtheid en empathie relaties op te bouwen die ieders behoefte vervullen. Rosenberg wilde begrijpen welke vormen van communicatie zorgen voor meer samenwerking, respect en gelijkwaardigheid en welke leiden tot scheiding,
geweld en confrontatie.
Vier differentiaties
De ruggengraat van het model geweldloze communicatie kent vier differentiaties: Waarnemen zonder oordeel, jouw gevoel versus het gevoel van de ander, jouw behoefte versus de behoefte van de ander en jouw verzoek versus het verzoek van de ander. Het is bedoeld om kenbaar te maken wat het effect van iemands handelen heeft op jou en om een verzoek/wens uit te spreken naar de ander. De intentie van geweldloze communicatie is om het gevoel en de behoefte van jezelf en de ander uit te vragen, wederzijds empathie te ervaren en te verbinden, zonder compromissen te sluiten.
Opbouw
Het boek van Archard is onderverdeeld in drie hoofdstukken. Hoofdstuk 1 gaat over ‘een eerste kennismaking met geweldloze communicatie’. Dit hoofdstuk neemt in je mee in de methode van Rosenberg, met praktisch toepasbare checklists die je helpen om na te gaan of je de methode hebt begrepen.
Hoofdstuk 2 gaat over ‘een andere blik, een andere wereld’. Dit hoofdstuk richt zich op de empathie, om de frustratie van het onbegrepen zijn om te buigen tot het vreugde ervaren bij het ontmoeten van de ander. Het geeft je inzichten in een nieuwe basishouding om de verbindende communicatie met de ander aan te gaan. Hoofdstuk 3, het laatste hoofdstuk, richt zich op waarneming, bewustwording en reflectie.
Praktisch toepassen
Ik werd geïnspireerd door Rosenbergs methode voor ‘geweldloze communicatie’. Wel merkte ik, na het lezen van zijn boek, dat ik enige praktische toepasbaarheid miste. Dit boek van Archard is in mijn ogen een perfecte aanvulling, juist door de voorbeelden en de praktische toepasbaarheid. Doordat dit boek handvatten, tips en checklists aanreikt, kan het in de praktijk direct worden gebruikt.
Als lezer van dit blad is er een grote kans dat je werkzaam bent in het management in de kinderopvang. In mijn opinie is geweldloze communicatie een belangrijk model voor iedereen met een leidinggevende functie. Door constant te verbinden met degene met wie je converseert – in plaats van te acteren volgens het gebruikelijk pad van je gelijk halen, oordelen, beoordelen en straffen – creëer je wederzijds respect vanuit een empathische basis en borg je de psychologische veiligheid.
En is dat juist nu in tijden waar de branche in verkeert, in tijden van personele nood, van hoog voelbare werkdruk en onrust niet een belangrijke pijler?
Marieke en Anne schrijven om en om boekrecensies voor de uitgaves van het vakblad Bestuur Beleid Management en Pedagogiek in het Kindcentrum. Anne schreef deze recensie die verscheen in editie 1, 2023. www.bbmp.nl
Geweldloze communicatie praktisch toepassen | Nathalie Archard | 174 pagina’s | Uitgeverij Deltas | 2021