Boekrecensie Prachtige pedagogiek

Inspiratiebron

Auteur Inge van Rijn neemt je mee in het gedachtegoed van Reggio Emilia en zet zich in om de Reggiopedagogiek een inspiratiebron te laten zijn. Ze raakte zelf enthousiast en geïnspireerd door een studiereis naar Reggio Emilia.

Het boek gaat in op zeven thema’s die de Reggiopedagogiek samenvatten: projecten, rijke leeromgeving, observeren en documenteren, samen op ontdekkingsreis, honderd talen, groepscommunicatie en verbindingen met de wereld.

Van Rijn richt zich daarbij niet alleen op de (pedagogisch) medewerker, maar ook op de begeleiders van de medewerker in de
kinderopvang (bijvoorbeeld een leidinggevende of coach) en medewerkers van groepen 1 en 2 in het basisonderwijs. Daarbij
staat de volgende pedagogische taak centraal: ieder kind uitdagen om mee te doen in de groep en de wereld.

Verbinding

De schrijfster neemt je mee in het belangrijkste uitgangspunt van de Reggiopedagogiek: de belangstelling van kinderen als
start voor een gezamenlijk leerproces. Dit vraagt om een stevige rol van de medewerker, die moet kunnen observeren en opmerken
wat kinderen in het hier en nu bezighoudt en daar vervolg aangeven.

Een voorbeeld waarin peuters speelgoed meenemen naar de groep en andere kinderen belangstellend kijken, illustreert dit.
‘Dit kan zomaar een groepsproject worden met tal van avonturen! Of dit ook daadwerkelijk lukt hangt van de pedagogisch medewerker af. Stelt ze zich vol vertrouwen open en kijkt ze wat er gebeurt? Of vindt ze het storend in haar eigen plan en laat ze
de speelgoeddieren wegleggen?’

Dit voorbeeld laat zien dat Van Rijn niet schroomt om op een prettige manier kritische vragen te stellen, die je aan het denken
zetten. Ook inspireert ze door binnen standaardprogramma’s die de Nederlandse kinderopvang nu eenmaal kent, te zoeken
naar mogelijkheden om vanuit het uitgangspunt van de Reggiopedagogiek te werken.

Hoe zit dat bijvoorbeeld bij standaardthema’s als moederdag of Pasen, waar ieder kind (verplicht) aan meedoet? En de
VVE? Hoe kun je daarbij de belangstelling volgen en een gezamenlijk proces creëren? Hierdoor wordt het een toegankelijk boek,
waaruit ook duidelijk wordt dat het doel inspiratie bieden is, en niet een bepaalde werkwijze wil geven.

Begeleiding

Aan het eind van ieder hoofdstuk legt Van Rijn een parallel naar de rol als begeleider. Ze stelt vragen hoe je als begeleider het thema kan integreren. Ze laat hier zien dat zij een goed oog heeft voor het voorleven: goed voorbeeld doet volgen.

Zo ook met het begrip groepssensitiviteit. Volgens haar een gevoel dat medewerkers ontwikkelen door ervaring, uitwisseling en veel oefenen. Hierdoor weet de pedagogisch medewerker wanneer zij wat zegt en wanneer zij dit bewust niet doet.
Dit voorbeeld illustreert dat mooi: ‘Als ik zie dat een kind iets van een ander kind afpakt, grijp ik niet direct in. Ik kijk eerst hoe ze er
zelf mee omgaan. Je weet niet zeker of een kind het erg vindt als een ander kind iets afpakt. Soms is het onderdeel van hun spel.’
Je kunt je voorstellen wat dit ook in de begeleiding van de medewerker vraagt.

Speuren we genoeg?

Terugkomend op het speurwerk, waar ik mee startte. Ik denk dat we allemaal wat meer mogen speuren. ‘Prachtige pedagogiek’ biedt hier veel inspiratie en mogelijkheden toe om een start te maken. Het vraagt oprechte nieuwsgierigheid, kijken, uitdagen, observeren en documenteren. Aandachtig hier de tijd voor nemen, zodat je de kinderen leert verstaan. Iets wat je leert met vallen en opstaan, waar geen compleet recept voor is.

Kunnen ook wij in de Nederlandse kinderopvang daarin slagen? Van Rijn laat in haar boek veel voorbeelden zien vanuit verschillende
contexten. Voor iedere kinderopvangorganisatie een mooi startpunt voor een gesprek over onze pedagogische taak. Lo chi siamo: de ik die wij zijn.