Interactievaardigheden bij BSO-medewerkers

Hoe een e-learning vol videobeelden het verschil maakt

Uit cijfers van de Landelijke Kwaliteits-monitor blijkt dat BSO-medewerkers vaak lager scoren op de interactievaardigheden dan hun collega’s in de kinderdagopvang. Met kennis over de zes interactievaardigheden kunnen medewerkers kinderen nog beter ondersteunen en stimuleren in hun ontwikkeling. De e-learning Interactievaardigheden op de BSO helpt bij het leren over interacties met kinderen. Het bevat praktische uitleg, gedragslijsten en videofragmenten van herkenbare situaties op de BSO.

In de e-learning Interactievaardigheden op de BSO leren pedagogisch medewerkers de zes interactievaardigheden (her)kennen. Ze ontdekken wat elke vaardigheid inhoudt, welk gedrag erbij hoort, waarom deze zo belangrijk is voor kinderen en hoe ze deze toepassen in de groep. Praktische dilemma’s en inspirerende verhalen van collega’s in de kinderdagopvang bieden nieuwe inzichten.

De e-learning bestond al voor medewerkers in de kinderdagopvang die werken met kinderen van 0 tot 4 jaar. Nadat organisaties de leeropbrengsten bij hun medewerkers zagen, wilden zij ook hun medewerkers met BSO-voorbeelden laten oefenen. Een BSO-versie kon niet uitblijven.

Videobeelden als leermiddel

Pedagogisch medewerkers bekijken speciaal gemaakte videofragmenten van herkenbare situaties op de BSO-groep. Ze zien hierin het effect van de medewerkers op het gedrag van de kinderen. Met behulp van gedragslijsten leren ze gedrag van elke interactievaardigheid herkennen en interpreteren.

‘De videobeelden blijken enorm waardevol voor het observeren van gedrag bij anderen en het verbeteren van de eigen interactievaardigheden. Hoe pakt de pedagogisch medewerker in de video een situatie aan? Het biedt veel inzicht in wat wel en niet werkt,’ vertelt Iris Hartong. Zij geeft trainingen namens Kans² op het gebied van de interactievaardigheden en de bijbehorende beeldcoachmethode Kijk je rijk. ‘Pedagogisch medewerkers geven aan dat hun gedrag op de groep is veranderd door deze e-learning. We zien veel herkenning en bewustwording terug.’

‘In een video praatten twee pedagogisch medewerkers over de hoofden van de kinderen heen over praktische zaken,’ herinnert Iris zich. ‘Ik werkte met een groep die dat herkende. Ze hebben er nu afspraken over gemaakt en besteden meer aandacht aan de kinderen.’

‘Mijn favoriete fragment laat zien hoe kinderen zelf groente mogen snijden voor de soep,’ zegt Iris. ‘De kinderen worden gestimuleerd door de pedagogisch medewerker om een eigen inbrengt te hebben in de activiteit. Heel mooi om te zien.’

‘Een andere BSO-medewerker geeft aan meer aandacht te hebben voor de kinderen, in plaats van veel tijd kwijt te zijn aan regeltaken. Ze merkt dat ze ‘s middags ineens knuffels krijgt van de kinderen. Haar werk is veel leuker geworden.‘

Nieuwe medewerkers op de BSO

Een kunstenaar laat kinderen opbloeien via kunst-activiteiten en een sportdocent biedt makkelijker risicovol spel aan. Het zijn enkele voorbeelden van BSO-medewerkers die nieuw zijn binnen de kinderopvang en hun eigen talenten meenemen. Door de komst van zijinstromers en anders gekwalificeerden heeft niet iedereen op de BSO een pedagogische achtergrond.

‘Deze groep heeft baat bij handvatten zodat ze beter kunnen omgaan met pedagogische situaties,’ stelt Iris. Het herkennen van signalen, het begrijpen ervan en er passend op reageren is hierbij essentieel. Denk aan het spanningsveld tussen de autonomie van een kind en de grenzen die er zijn. Hoe kan je daarin sensitief zijn en kijken wat een kind en de groep als geheel nodig heeft? Het bieden van een stevige basis over de interactievaardigheden aan deze groep die nieuw is in de kinderopvang het verschil kan maken.

De e-learning Interactievaardigheden helpt zijinstromers om te voelen dat zij pedagogisch professional zijn. Ze realiseren zich dat hoe zij handelen ertoe doet en hoe zij zich gedragen invloed heeft op de kinderen. Wanneer ze geen grip op de groep hebben, kan dit zorgen voor frustratie, verlies van werkplezier, verzuim en zelfs uitstroom.

Voorkomen van lastige situaties

Wanneer ze geen grip op de groep hebben, kan dit zorgen voor frustratie, verlies van werkplezier, verzuim en zelfs uitstroom. Interactievaardigheden helpen niet alleen bij het oplossen van conflicten, maar spelen juist een preventieve rol. Door kinderen te betrekken, positieve reacties te erkennen en sociaal gedrag te belonen, ontstaat een positieve sfeer. Dit verhoogt de veiligheid en het welbevinden van kinderen en vermindert de kans op conflicten. Het versterkt de band tussen kinderen onderling en met de pedagogisch medewerkers.

Een deelnemer verwoordde het als volgt: ‘Door de e-learning realiseerde ik me dat ik vaak wel zeg wat niet mag. Maar vervolgens niet uitleg waarom en welk gedrag ik wél verwacht. Nu let ik daarop en merk ik dat ik minder de ‘politieagent’ ben. Ingrijpen doe ik niet meteen; ik laat de kinderen eerst zelf proberen. Dit geeft hen zoveel zelfvertrouwen. Ze kunnen veel meer dan ik dacht.’

Praktijkbijeenkomsten

Een trainer of coach kan medewerkers helpen om de interactievaardigheden te verankeren in het dagelijks handelen. Iris vertelt: ‘We bieden aanvullend op de e-learning ook praktijkbijeenkomsten en verdiepende trainingen aan. Bijvoorbeeld over de basale interactievaardigheden om het basisniveau te verhogen en de pedagogische kwaliteit te versterken.’

‘We merken dat het helpt om de pedagogisch medewerkers zelf de interactievaardigheden op speelse wijze te laten ervaren. In de bijeenkomsten bespreken we mooie en lastige parktijksituaties, en ik zie veel plezier en uitwisseling. Teams worden hechter en ondersteunen elkaar om focus te houden op de interactievaardigheden. De gedragslijsten uit de e-learning zijn hierbij een onmisbaar hulpmiddel.’

Tekst: Dit artikel verscheen ook in Management Kinderopvang