Ontwikkelingsstimulering bij baby’s

Veiligheid als basis voor ontwikkeling

De emotionele zorg en aandacht die een baby krijgt is bepalend voor de ontwikkeling. Voor sommige kinderen is de kinderopvang helaas de veiligste plek in hun leven. Dat geldt dus ook voor baby’s. Sommigen hebben (tijdelijk) geen veilige omgeving door bijvoorbeeld scheiding, ziekte of werkeloosheid van de ouders.

Anne vertelt over de essentiële driehoeksverhouding tussen ouder, pedagogisch medewerker en kind. Het is de optelsom: ‘ouders + jouw professionaliteit = het beste voor de baby’.

Anne: ‘Goede babyopvang betekent oog hebben en respect tonen voor iedere ouder. De band die jij met de ouders hebt, heeft ook invloed op het gevoel van emotionele veiligheid van de baby. De relatie heeft wederzijds respect en begrip nodig. Investeer in een gelijkwaardige samenwerking met de ouders. De interactievaardig­heden helpen je om een goede band en contact met de ouders op te bouwen.’

‘Als pedagogisch professional ben jij een vertrouwd gezicht voor de baby. Jouw handelen draagt bij aan de veilige basis waarin de baby opgroeit. Zonder emotionele veiligheid kan een baby zich niet goed ontwikkelen op andere gebieden,’ zo benadrukt Anne. ‘Als de baby zich veilig en vertrouwd voelt, zal hij eerder op ontdekking gaan dan wanneer de omgeving hem een gevoel van onrust en onbegrip geeft. En hoe meer hij durft te ontdekken, des te meer hij leert! Jij bent van onschatbare waarde voor de baby. Wees je bewust van je impact in het leven van de baby’s op jouw groep!’

De wonderlijke breinontwikkeling

Het babybrein bestaat uit zenuwcellen die met elkaar in verbinding staan. Tijdens de ontwikkeling van de baby wordt een verbinding verstevigd als deze veelvuldig wordt gebruikt. De verbinding sterft af als deze niet wordt gebruikt. ‘Als pm’er heb je effect op al deze verbindingen,’ legt Anne uit. ‘Bijvoorbeeld door het aanbieden van activiteiten die omrollen stimuleren. Dan heb je effect op de verbin­dingen van de grove motorische ontwikkeling.’

Zelf spelen = leren

Baby’s zijn continu in ontwikkeling, elke beweging dient een doel, elk experiment is een sprong in de ontwikkeling. Bij alle leeftijdsfa­sen en bijbehorende mijlpalen kun jij de ontwikkeling ervan spelen­derwijs begeleiden en stimuleren. Zelf spelen moet een baby leren.

Anne: ‘Door te spelen ontdekt de baby interesses, voorkeuren, mogelijkheden en grenzen. Dit noemen we ook wel ‘respect voor de autonomie’. De baby is trots wanneer hij iets voor elkaar krijgt en wordt bewust van zichzelf.’

‘Varieer in wat je de baby aanbiedt; zoek een goede balans tussen rust, uitdaging en spel. Bedenk (samen met je collega’s) hoe je dit voorbereidt en aanpakt en welke ontwikkeling je stimuleert met welke activiteit. Houdt daarbij in gedachten dat een baby heel veel zijn tastzin gebruikt. Zorg voor materialen die variëren in vorm, tex­tuur, grootte en geluid.’

De kracht van pedagogisch professionals

De baby-opleiding zit vol oefenmateriaal en is op eigen tempo te volgen. Met praktijkvideo’s, herkenbare dilemma’s en inspirerende foto’s maken pedagogisch medewerkers zich de theorie eigen. Daarna maken ze praktijkopdrachten die ze op de groep uitvoeren.

‘Leren door te doen is ons credo: je leert pas écht als je de kennis toepast op de groep,’ bevestigt Anne. ‘Daarbij laten we hen ook hun eigen krachten en talenten ontdekken. We zien de pedagogisch me­dewerker daardoor vol zelfvertrouwen aan het werk gaan met hun nieuw vergaarde kennis. Ze gaan met collega’s aan de slag om op een eenduidige manier met de baby’s te werken. Het mooiste is dat dit positieve gedrag zich als een olievlek verspreidt en er bewust­wording ontstaat hoe belangrijk de pedagogisch medewerker is in de ontwikkeling van de baby.’

Leeropbrengsten

‘Het nakijken van praktijkopdrachten van de baby-opleiding geeft waardevolle inzichten in de leeropbrengsten van pm’ers,’ vertelt Anne. Enkele voorbeelden:

• Ik ben alerter in de signalen die de baby geeft en hoe ik hierop adequaat reageer
• Ik ben bewuster van hoe belangrijk 1-op-1 contact met baby’s is en dat ze meer tijd nodig hebben om te reageren op wat ik doe en zeg
• Ik houd meer rekening met het inrichten van de ruimte zodat de baby’s rustig kunnen ontdekken
• Ik zie en creëer nu veel meer kansen om baby’s te stimuleren in hun ontwikkeling

Een leven lang leren

Anne vervolgt: ‘Ik hoor vaak dat er 10-20 jaar geleden weinig verplicht was op het gebied van bijscholing. In mijn trainingen merk ik dat pedagogisch medewerkers het fijn vinden hun kennis te ver­rijken, op te frissen en nieuwe inzichten op te doen. Ze wisselen tips en voorbeelden uit van verschillende werkwijzen. Vergeet niet dat in een werkwijze heel veel inzichten en onderzoeken samenkomen, ten goede van de baby. Up to date blijven is voor de allerkleinsten belangrijk, zodat zij goede zorg krijgen die ze nodig hebben en verdienen.’

Hoe meer je weet over het gedrag en de verzorging van baby’s, hoe beter jij de ontwikkeling kan begeleiden en stimuleren. ‘Maar het gaat nog verder dan dat. Het is niet voor niets een vak apart’, voegt Anne toe. ‘Baby’s vragen veel maatwerk, want elke baby is anders. De ene baby is met een aai over de bol tevreden, een ander heeft een dikke knuffel nodig. Als babyspecialist heb jij een scala aan mogelijkheden om het verschil te maken.’

Opleiding Baby’s in de kinderopvang

In deze IKK-erkende opleiding leer je hoe jij hier als babyspecialist kunt bijdragen. Onderwerpen die aan bod komen zijn: de ontwikkeling van baby’s, communicatie met baby’s, spel- en activiteitenaan­bod, groepsorganisatie, leefomgeving van baby’s en samenwerken met ouders.

De gehele opleiding neemt 22,5 uur in beslag en bestaat uit online theorie, een kennistoets en prak­tijkopdrachten. Pedagogisch beoordelaars voorzien de praktijkopdrachten van persoonlijke feedback.

Een variant op de opleiding is beschikbaar voor als je (nog) niet met baby’s werkt. En ook leren in het Engels is mogelijk.

Verdieping na IKK-opleiding

‘Leren stopt nooit. Daarom hebben we ook verdie­pingstrainingen die nader ingaan op thema’s als de ontwikkeling van hersenen, emoties, taal, spel en motoriek en de inrichting van een babyruimte. Met een webinar en praktijkopdrachten ga je samen met je collega’s aan de slag met het thema en maak je plannen voor je eigen groep.’

Dit artikel verscheen eerder in Kiddo Baby’s.