Positief coachen met impact – zo doe je dat met Kijk je rijk

De kracht van het beeld

Varinka: ‘Een timmerman kan niet zonder zijn hamer, een pedagogisch professional niet zonder bewustzijn van de eigen houding en gedrag. Videobeelden van de pedagogisch professional op de groep vormen de basis voor de coachgesprekken. De interactievaardigheden en de relatie tussen gedrag en de reactie van het kind worden haarscherp zichtbaar op beeld. Het draait vervolgens om wat de pedagogisch professional zelf ziet, voelt en ontdekt bij het terugkijken. De essentie: niet vanuit een oordeel, maar vanuit waardering kijken naar wat er al goed gaat. In de training leren de coaches hoe ze dit kunnen doen.

Pedagogisch coaches leren écht te kijken: naar de ander én naar zichzelf. Tijdens de training  filmen ze zichzelf tijdens de videocoachgesprekken, waardoor ook non-verbale communicatie duidelijk wordt. Je ziet hoe je zit, kijkt en reageert. Varinka: ‘Ineens wordt zichtbaar wat je met woorden niet vangt. Wat zegt je lichaamstaal? Hoe open is je houding? Dat heeft invloed op het contact en de impact als coach.’

Amber: ‘Ik kreeg bijvoorbeeld terug dat ik een open houding heb en veel rust uitstraal in gesprekken. Ik voelde me soms juist best onzeker. Op beeld zag ik die open houding en rust terug – dat gaf me vertrouwen.’

Positieve benadering

Varinka: ‘De training laat niet alleen zien hoe je met videobeeld de interactievaardigheden ontwikkelt, maar vooral wat positief coachen echt betekent. De kracht zit in de positieve benadering die zich als een olievlek verspreidt.  Ik werk aan een open sfeer van veiligheid en vertrouwen, waarin coaches zich gezien en gehoord voelen. Ze ervaren hoe fijn het is om zonder oordeel bekeken te worden en nemen dat mee in hun gesprekken. “Jij doet als trainer precies wat we leren over Kijk je rijk,” hoor ik vaak.’

Amber: ‘Medewerkers zijn in het begin vaak kritisch en kijken vooral wat er níet goed gaat. Ik probeer daar bewust tegenwicht aan te geven door juist te benoemen wat er goed gaat. En ik vraag door: wat is het effect op de kinderen? Wat maakt dat het werkt? Hoe hou je dat vast?’

Varinka: ‘Pedagogisch professionals verlaten het coachgesprek met een lach. Niet omdat ze iets móeten veranderen, maar omdat ze geraakt zijn door wat ze al goed doen. En zin hebben om nóg meer voor de kinderen te kunnen betekenen. Dat maakt Kijk je rijk een unieke en waardevolle aanpak voor pedagogisch coaches.’

‘Bijna alles wat ik bespreek, kan ik koppelen aan de interactievaardigheden.’

De kracht van de interactievaardigheden

Varinka: ‘De zes interactievaar­digheden vormen de basis voor goede kinderopvang. Pedagogisch professionals kennen ‘sensitieve responsiviteit’ of ‘respect voor autonomie’. Ze kennen de termen, maar vaak niet het concrete gedrag dat erbij hoort. Daardoor kan reflecteren op deze vaardigheden soms abstract aanvoelen. Door de beelden zien ze wat het betekent en blijkt dat ze vaak meer weten over de interactievaardigheden dan ze zelf denken.’

Amber was verrast hoe de interactievaardigheden tot leven komen door Kijk je rijk. ‘Bijna alles wat ik bespreek, kan ik koppelen aan de interactievaardigheden. Zowel de coach als de pedagogisch professional volgen de e-learning over de interactievaardigheden en leren deze herkennen op beeld. Zo spreken ze dezelfde taal en weten ze welk gedrag bij welke vaardigheid hoort. Amber: ‘Het mooie is: ze worden zich bewuster van hun eigen handelen. Hierdoor kan je samen heel gericht werken met de videofragmenten.’

Gedragslijsten bieden houvast bij het analyseren van beelden. Ze geven voorbeelden van concreet gedrag per interactievaardigheid. Ze helpen bij het formuleren van gerichte kijkvragen en het stellen van kleine doelen met een groot effect. Bijvoorbeeld het werken aan complimenteren. Amber: ‘Soms zie je iets moois tussen twee kinderen, maar je zegt er niets over. Of we zeggen ‘goed zo’, maar benoemen naar de kinderen toe niet waarom iets goed is. Het is juist goed om positief gedrag op te merken. Dat bewustzijn krijg je echt door terug te kijken. Een kleine aanpassing heeft direct effect op de reactie van de kinderen. Dat levert succeservaringen op en versterkt het vertrouwen bij de pedagogisch professional in coaching.’

‘Ze willen veranderen omdat ze zelf het effect zien, niet omdat het moet.’

Herkenning, eigenaarschap en werkplezier

Pedagogisch professionals zien welk gedrag van henzelf effectief is: “O ja, dat doe ik inderdaad!” of “Het kind bloeide op van mijn aanmoediging.” Zo’n inzicht is goud waard en creëert eigenaarschap. Ze willen veranderen omdat ze zelf het effect zien, niet omdat het moet.’

Amber coachte een pedagogisch professional die goed was in haar werk, maar toch onzeker. Tijdens het gesprek ontdekte ze hoeveel impact haar inzet had en groeide enorm in het coachtraject. Ze was zich niet eens meer bewust van alles wat ze deed. Door terug te kijken, zag ze ineens: “Dat kind vindt het echt fijn wat ik doe!” of “Hier liggen nog kansen.” Dat gaf haar bevestiging en plezier.

De kracht van vragen stellen

In plaats van te zenden, laten coaches de pedagogisch professional zélf ontdekken wat er gebeurt. Coaches leren activerende en reflecterende vragen te stellen volgens de vier stappen van videofeedback. Bijvoorbeeld: ‘Wat zie je?’ – simpel, maar krachtig. Dat werkt. Concrete kijkvragen zorgen voor herkenning en bewustwording.

Daarnaast leren de coaches hoe ze rake feedback geven zonder te oordelen of te corrigeren. Amber: ‘Ik draag wel iets aan, maar wil dat ze het zélf zien en ervaren. ‘En wat ik ook nog zie…’, is een handige toevoeging om mijn observaties te delen, zonder de regie over te nemen.’

‘Wat me telkens raakt, is de groei die de coaches doormaken.’

Eigen agenda loslaten

Varinka: ‘Ik zie enorme groei bij de coaches die Kijk je rijk volgen. Niet alleen in hun vaardigheden met video of feedback geven, maar vooral in hun coachrol. Reflectie op zichzelf, goede vragen stellen, bewustwording van houding, beter luisteren zonder oordeel. Ze stemmen bewuster af, maken écht contact en gebruiken hun gesprekstechnieken gerichter.’

‘Een belangrijk leermoment is het loslaten van de eigen mening. Dat klinkt misschien eenvoudig, maar dat is het niet. Als coach zie je dingen die je wilt benoemen of verbeteren. Eerst zijn ze nog geneigd om hun eigen agenda en ideeën mee te nemen in het coachgesprek. Maar gaandeweg leren ze dat het draait om wat de pedagogisch professional ontdekt op het beeld. De vragen komen vanuit henzelf: waar lopen ze tegenaan en hoe zien ze dat op beeld? Dat maakt het voor pedagogisch professionals ontzettend waardevol om zichzelf te ontwikkelen.’

Meer info: www.kanskwadraat.nl/kijk-je-rijk/

Dit artikel verscheen ook in vakblad BBMP